Andrei Dmitriyevich Sakharov, de Sovjetfysicus die de eerste waterstofbom van de USSR heeft helpen bouwen, ontvangt de Nobelprijs voor de vrede als erkenning voor zijn strijd tegen 'machtsmisbruik en schendingen van de menselijke waardigheid in al zijn vormen'. Sakharov was verboden door de Sovjetregering van persoonlijk reizen naar Oslo, Noorwegen, om de prijs te accepteren.

Sakharov werd geboren in Moskou in 1921, studeerde natuurkunde aan de universiteit van Moskou en werd in juni 1948 aangeworven voor het Sovjet-kernwapenprogramma. In 1948, na hun eerste atoombom tot ontploffing te hebben gebracht, sloten de Sovjets zich aan bij de Verenigde Staten in de race om de waterstofbom te ontwikkelen, een wapen dat theoretisch tientallen keren krachtiger zou zijn dan de nucleaire bommen die op Hiroshima en Nagasaki werden gedropt. Het concept van Sakharov van de "Layer Cake" -bom liet een aantal veelbelovende resultaten zien, maar eind 1952 brachten de Amerikanen met succes de eerste "superbom" tot ontploffing. Het Sovjet-team snelde in te halen en bereikte met behulp van Sovjet-spionage hetzelfde. winnende concept als de implosie van de Amerikanen. Op 22 november 1955 bracht de Sovjetunie met succes haar eerste waterstofbom tot ontploffing.

Hoewel Sacharov was versierd met talloze Sovjet-wetenschappelijke onderscheidingen voor zijn prestatie, raakte de wetenschapper in toenemende mate bezorgd over de implicaties van het angstaanjagende wapen, en later betreurde hij zijn aandeel in de creatie ervan. In 1957 inspireerde zijn bezorgdheid over de biologische gevaren van nucleaire tests hem om een ​​vernietigend artikel te schrijven over de effecten van lage straling, en hij drong aan op stopzetting van nucleaire tests. De Sovjetregering hield zijn kritiek stil tot 1969, toen een essay dat Sakharov schreef het land uit werd gesmokkeld en gepubliceerd in The New York Times. In het essay viel hij de wapenwedloop en het Sovjet-politieke systeem aan en riep hij op tot een "democratische, pluralistische samenleving zonder intolerantie en dogmatisme, een humanitaire samenleving die voor de aarde en haar toekomst zou zorgen."

Na de publicatie van zijn essay werd Sacharov ontslagen uit het wapenprogramma en werd hij een pleitbezorger van mensenrechten. In 1975 was hij de eerste Sovjet die de Nobelprijs voor de vrede won. Nadat hij de Sovjet-invasie van Afghanistan in 1979 aan de kaak stelde, reageerden de Sovjetautoriteiten snel en verbannen hem naar Gorky, waar hij in moeilijke omstandigheden leefde. In december 1986 eindigde de ballingschap van Sacharov toen de Sovjetleider Michail Gorbatsjov hem uitnodigde terug te keren naar Moskou. Hij werd vervolgens verkozen tot het Congres van Volksvertegenwoordigers als een democratische hervormer en benoemd in de commissie die verantwoordelijk is voor het opstellen van een nieuwe Sovjet-grondwet. Sacharov stierf in 1989.