Schoolleraar John T. Scopes is veroordeeld voor het overtreden van de wet van Tennessee tegen onderwijsevolutie op openbare scholen. De zaak die werd besproken in de zogenaamde "Trial of the Century" was nooit echt in twijfel; de jury overlegde slechts enkele ogenblikken in de gang alvorens terug te keren naar de rechtszaal met een schuldig vonnis. Desondanks wonnen de aanhangers van de evolutie de public relations-strijd die echt op het spel stond.
Ondanks de populaire perceptie van de zaak, deels gevoed door het toneelstuk en de film van Broadway Neem de wind over de Scopes-proef was nooit meer dan een showproef. Op 4 mei 1925 publiceerde de American Civil Liberties Union een advertentie in de krant waarin werd aangeboden om elke leraar in Tennessee te helpen de nieuwe wet aan te vechten die de leer van evolutie had verboden. George W. Rappleyea, een New Yorker die naar Dayton, Tennessee was verhuisd, las de advertentie en overtuigde de lokale stedelingen ervan dat Dayton een proces zou moeten organiseren om interesse in de stad te wekken.
De leiders van de minder dan 2.000 inwoners van Dayton kwamen snel tot het idee van Rappleyea. De schoolinspecteur ging akkoord met de wet, maar wilde publiciteit krijgen voor de stad. Zelfs de officieren van justitie deden mee. Het laatste stukje van de puzzel was het vinden van een verdachte. De vierentwintig-jarige John T. Scopes, een lokale leraar op het gebied van middelbare schoolwetenschappen en voetbalcoach, stemde ermee in om de rol te vullen, omdat hij niet van plan was om voor de lange termijn in Dayton te blijven. Niemand maakte zich zorgen of hij zijn studenten daadwerkelijk evolutie had geleerd. Het feit dat hij het door de staat goedgekeurde wetenschapsboek had gebruikt, dat een hoofdstuk over evolutie bevatte, werd voldoende geacht. Een aanhoudingsbevel werd uitgevaardigd voor de arrestatie van Scopes en er werd bericht dat het proces in de zomer zou beginnen.
Hoewel de rest van Tennessee niet tevreden was met het plan van Dayton, werden 500 zitplaatsen toegevoegd aan de rechtszaal van de stad voor pers en toeschouwers en werden luidsprekers opgesteld op het grasveld buiten en in vier auditoria in de stad.Dit bleek noodzakelijk toen de leiders van het land in het evolutiedebat de zaak van de lokale advocaten kapen. William Jennings Bryan, een voormalig congreslid die drie keer president was geweest voordat hij staatssecretaris van Woodrow Wilson was, nam de vervolging over. Bryan was persoonlijk de campagne tegen evolutie in de Verenigde Staten begonnen; de wet van Tennessee was zijn eerste grote succes.
Wetende dat dit het perfecte forum zou zijn om Bryan te debatteren over de kwestie van evolutie en creationisme, zocht de grote liberale advocaat Clarence Darrow zijn weg naar de zaak als advocaat. Terwijl de pers Dayton binnenstroomde voor de confrontatie tussen deze twee levensgrote figuren, zond een radiostation in Chicago de proef live in Amerika uit.
Het proces begon op 10 juli met prachtige toespraken van zowel Bryan als Darrow. Het werd echter al snel duidelijk dat de procesrechter niet zou meespelen: hij stopte elke poging van Darrow om de geldigheid van evolutie te bespreken. Het proces zou volledig zonder problemen verlopen zijn, behalve een creatief spel van Darrow, hij noemde Bryan als getuige. Hoewel de rechter nooit zou hebben toegestaan dat een officier van justitie als getuige van de verdediging zou worden opgeroepen, durfde Bryan de uitdaging niet aan. In een beroemde uitwisseling vroeg Darrow Bryan naar de letterlijke interpretatie van het bijbelse verslag van het begin van de wereld. Met meesterlijke vragen, dwong Darrow Bryan toe te geven dat een zuiver letterlijke interpretatie niet mogelijk was, waardoor hij er heel dwaas uitzag.
De prestatie van Darrow redde Scopes niet van een veroordeling en een boete van $ 100 (het werd later tenietgedaan door technische details), maar in de reguliere pers won de evolutietheorie duidelijk het debat.
