Inhoud

• The Roots of Genocide: The Ottoman Empire
• Het eerste Armeense bloedbad
• Jonge Turken
• Wereldoorlog I begint
• Armeense genocide begint
• Armeense genocide vandaag

De Armeense genocide was de meedogenloze slachting van miljoenen Armeniërs door de Turken van het Ottomaanse Rijk. In 1915, tijdens de Eerste Wereldoorlog, zetten leiders van de Turkse regering een plan op om Armeniërs te verdrijven en af ​​te slachten. Tegen het begin van de jaren twintig, toen de massamoorden en deportaties eindelijk waren geëindigd, waren tussen de 600.000 en 1,5 miljoen Armeniërs dood, met veel meer met geweld uit het land verwijderd. Tegenwoordig noemen de meeste historici dit evenement een genocide: een opzettelijke en systematische campagne om een ​​heel volk uit te roeien.De Turkse regering erkent echter nog steeds niet de enorme omvang of reikwijdte van deze gebeurtenissen.

The Roots of Genocide: The Ottoman Empire

Het Armeense volk heeft zijn huis in de Kaukasus van Eurazië al zo'n 3000 jaar gevestigd. Voor een deel van die tijd was het koninkrijk Armenië een onafhankelijke entiteit: in het begin van de 4e eeuw na Christus werd het bijvoorbeeld de eerste natie ter wereld die van het christendom zijn officiële religie maakte.

Maar voor het grootste deel verschoof de controle over de regio van het ene rijk naar het andere. In de 15e eeuw werd Armenië opgenomen in het machtige Ottomaanse rijk.

De Ottomaanse heersers waren, net als de meeste van hun onderdanen, moslim. Ze stonden religieuze minderheden zoals de Armeniërs toe om enige autonomie te behouden, maar ze onderwierpen ook Armeniërs, die zij als 'ongelovigen' beschouwden, aan een ongelijke en onrechtvaardige behandeling.

Christenen moesten bijvoorbeeld hogere belastingen betalen dan moslims en ze hadden zeer weinig politieke en wettelijke rechten.

Ondanks deze obstakels bloeide de Armeense gemeenschap onder Ottomaanse heerschappij. Ze waren vaak beter opgeleid en rijker dan hun Turkse buren, die op hun beurt hun succes kwalijk namen.

Deze wrok werd verergerd door vermoedens dat de christelijke Armeniërs loyaler zouden zijn aan christelijke regeringen (bijvoorbeeld de Russen die een onstabiele grens met Turkije deelden) dan aan het Ottomaanse kalifaat.

Deze vermoedens werden acuter toen het Ottomaanse rijk afbrokkelde. Aan het einde van de 19e eeuw verklaarde de despotische Turkse sultan Abdul Hamid II vooral geobsedeerd door loyaliteit en woedend door de ontluikende Armeense campagne om fundamentele burgerrechten te winnen, dat hij de "Armeense kwestie" voor eens en voor altijd zou oplossen.

"Ik zal die Armeniërs binnenkort vestigen," vertelde hij een verslaggever in 1890. "Ik zal ze een doos op het oor geven waardoor ze ... hun revolutionaire ambities zullen opgeven."

Het eerste Armeense bloedbad

Tussen 1894 en 1896 nam deze 'doos op het oor' de vorm aan van een door de staat gesanctioneerde pogrom.

Als reactie op grootschalige protesten door Armeniërs, plunderden Turkse militaire functionarissen, soldaten en gewone mannen Armeense dorpen en steden en slachtten ze hun burgers af. Honderdduizenden Armeniërs werden vermoord.

Jonge Turken

In 1908 kwam een ​​nieuwe regering aan de macht in Turkije. Een groep hervormers die zichzelf de 'Jonge Turken' noemden, wierp Sultan Abdul Hamid omver en vestigde een modernere constitutionele regering.

In eerste instantie hoopten de Armeniërs dat ze een gelijke plaats zouden krijgen in deze nieuwe staat, maar ze kwamen er al snel achter dat de nationalistische jonge Turken vooral het rijk wilden 'Turkificeren'. Volgens deze manier van denken vormden niet-Turken en vooral christelijke niet-Turken een ernstige bedreiging voor de nieuwe staat.

Wereldoorlog I begint

In 1914 gingen de Turken de Eerste Wereldoorlog in aan de kant van Duitsland en het Oostenrijks-Hongaarse rijk. (Tegelijkertijd verklaarden de Ottomaanse religieuze autoriteiten een heilige oorlog tegen alle christenen behalve hun bondgenoten.)

Militaire leiders begonnen te beweren dat de Armeniërs verraders waren: als ze dachten dat ze onafhankelijkheid konden winnen als de geallieerden zouden overwinnen, zo luidden deze argumenten, de Armeniërs wilden graag vechten voor de vijand.

Naarmate de oorlog heviger werd, organiseerden Armeniërs vrijwilligersbataljons om het Russische leger te helpen vechten tegen de Turken in de Kaukasus. Deze gebeurtenissen, en algemene Turkse verdenking van het Armeense volk, brachten de Turkse regering ertoe aan te dringen op de "verwijdering" van de Armeniërs uit de oorlogsgebieden langs het Oostfront.

Armeense genocide begint

Op 24 april 1915 begon de Armeense genocide. Die dag arresteerde en executeerde de Turkse regering enkele honderden Armeense intellectuelen.

Daarna werden gewone Armeniërs uit hun huizen gezet en op dodenmarsen door de Mesopotamische woestijn gestuurd zonder voedsel of water.

Vaak werden de marchers naakt uitgekleed en gedwongen om onder de brandende zon te lopen totdat ze dood neervielen. Mensen die stopten om te rusten werden neergeschoten.

Tegelijkertijd richtten de Jonge Turken een 'speciale organisatie' op, die op zijn beurt 'moordeskaders' of 'slagersbataljons' organiseerde om, zoals een officier het uitdrukte, 'de liquidatie van de christelijke elementen' uit te voeren.

Deze moordcommando's bestonden vaak uit moordenaars en andere ex-veroordeelden. Ze hebben mensen in rivieren verdronken, ze van kliffen gegooid, gekruisigd en levend verbrand. Kort gezegd was het Turkse platteland bezaaid met Armeense lijken.

Uit gegevens blijkt dat tijdens deze 'Turkificatie'-campagne ook overheidsteams kinderen hebben ontvoerd, tot de islam hebben bekeerd en aan Turkse gezinnen hebben gegeven. Op sommige plaatsen verkrachtten ze vrouwen en dwongen ze om zich bij Turkse "harems" aan te sluiten of als slaven te dienen. Moslimfamilies verhuisden naar de huizen van gedeporteerde Armeniërs en namen hun eigendom in beslag.

Hoewel de rapporten variëren, zijn de meeste bronnen het erover eens dat er ten tijde van het bloedbad ongeveer 2 miljoen Armeniërs in het Ottomaanse rijk waren. In 1922, toen de genocide voorbij was, waren er nog 388.000 Armeniërs over in het Ottomaanse rijk.

Wist je dat? Amerikaanse nieuwsuitingen zijn ook terughoudend om het woord "genocide" te gebruiken om de misdaden van Turkije te beschrijven. De uitdrukking "Armeense genocide" verscheen pas in 2019 in de New York Times.

Armeense genocide vandaag

Nadat de Ottomanen zich in 1918 hadden overgegeven, vluchtten de leiders van de Jonge Turken naar Duitsland, dat beloofde hen niet te vervolgen voor de genocide. (Een groep Armeense nationalisten bedacht echter een plan, bekend als Operatie Nemesis, om de leiders van de genocide op te sporen en te vermoorden.)

Sindsdien heeft de Turkse regering ontkend dat er een genocide heeft plaatsgevonden. De Armeniërs waren een vijandelijke macht, beweren zij, en hun slachting was een noodzakelijke oorlogsmaatregel.

Tegenwoordig is Turkije een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten en andere westerse landen, en daarom hebben hun regeringen ook terughoudend om de lang geleden moorden te veroordelen. In maart 2019 heeft een Amerikaans congrespaneel eindelijk gestemd om de genocide te erkennen.

Er is echter weinig veranderd in Turkije: ondanks de druk van Armeniërs en voorstanders van sociale rechtvaardigheid over de hele wereld, is het nog steeds illegaal in Turkije om te praten over wat er in die periode met Armeniërs is gebeurd.