Inhoud

• Krijgswet verklaard
• Bloedbad op het Tiananmen-plein
• Tiananmen Square Tank Man
• Geschiedenis van het Tiananmen-plein
• nationale Dag
• Censuur op het Tiananmen-plein
• bronnen

De protesten op het Tiananmen-plein waren door studenten geleide demonstraties waarin werd opgeroepen tot democratie, vrijheid van meningsuiting en een vrije pers in China. Ze werden op 4 en 5 juni 1989 tegengehouden door een bloedig optreden, bekend als het bloedbad op het Tiananmen-plein.

Pro-democratie demonstranten, meestal studenten, marcheerden aanvankelijk door Beijing naar het Tiananmen-plein na de dood van Hu Yaobang. Hu, een voormalige leider van de Communistische Partij, had gewerkt om democratische hervormingen in China door te voeren. In rouw Hu riepen de studenten op tot een meer open, democratische regering. Uiteindelijk voegden duizenden mensen zich bij de studenten op het Tiananmen-plein, met een toename van het aantal protest tot medio mei tot tienduizenden.

LEES MEER: Communisme tijdlijn

Het ging om een ​​frustratie over de beperkingen van de politieke vrijheid in het land dat zijn eenpartijenvorm heeft gegeven, waarbij de Communistische Partij de macht had en voortdurende economische problemen. Hoewel de Chinese regering in de jaren tachtig een aantal hervormingen had doorgevoerd die een beperkte vorm van kapitalisme in het land tot stand brachten, stonden de arme en arbeidersklasse Chinezen nog steeds voor grote uitdagingen, waaronder gebrek aan banen en toegenomen armoede.

De studenten voerden ook aan dat het onderwijssysteem van China hen niet voldoende had voorbereid op een economisch systeem met elementen van vrijemarktkapitalisme.

Sommige leiders binnen de Chinese regering stonden sympathiek tegenover de zaak van de demonstranten, terwijl anderen hen als een politieke bedreiging beschouwden.

Krijgswet verklaard

Op 13 mei initieerde een aantal studentenprotestanten een hongerstaking, die andere soortgelijke stakingen en protesten in heel China inspireerde. Naarmate de beweging groeide, raakte de Chinese regering steeds ongemakkelijker met de protesten, vooral omdat ze een bezoek van premier Michail Gorbatsjov van de Sovjet-Unie op 15 mei onderbraken.

Een welkomstceremonie voor Gorbatsjov oorspronkelijk gepland voor het Tiananmen-plein werd in plaats daarvan gehouden op de luchthaven, hoewel anders zijn bezoek zonder incidenten verliep. Desondanks voelde de Chinese regering de krijgswet op 20 mei en vonden 250.000 troepen Beijing dat de demonstraties moesten worden ingekort.

Eind mei hadden meer dan een miljoen demonstranten zich verzameld op het Tiananmen-plein. Ze hielden dagelijkse marsen en wake, en beelden van de evenementen werden door mediaorganisaties overgebracht naar het publiek in de Verenigde Staten en Europa.

Bloedbad op het Tiananmen-plein

Terwijl de aanvankelijke aanwezigheid van het leger de protesten niet kon onderdrukken, besloten de Chinese autoriteiten hun agressie te vergroten. Op 1 juni om 01.00 uur bestormden Chinese soldaten en politie het Tiananmen-plein en schoten live rond in de menigte.

Hoewel duizenden demonstranten gewoon probeerden te ontsnappen, vochten anderen terug, stenigden de aanvallende troepen en staken militaire voertuigen in brand. Verslaggevers en westerse diplomaten schatten die dag dat honderden tot duizenden demonstranten werden gedood in het bloedbad op het Tiananmen-plein, en er werden er maar liefst 10.000 gearresteerd.

Leiders wereldwijd, waaronder Gorbatsjov, veroordeelden de militaire actie en minder dan een maand later stemde het Congres van de Verenigde Staten om economische sancties tegen China op te leggen, onder verwijzing naar mensenrechtenschendingen.

Tiananmen Square Tank Man

Het beeld van een niet-geïdentificeerde man die alleen staat in verzet en een kolom met Chinese tanks blokkeert op 5 juni, blijft voor een groot deel van de wereld van de gebeurtenissen blijvend. Hij staat nu bekend als de 'Tiananmen Square Tank Man'.

LEES MEER: Wie was de tankman van het Tiananmen-plein?

Diezelfde dag wonen ongeveer 70.000 mensen in Hong Kong een herdenkingswake voor de slachtoffers van het bloedbad.

Geschiedenis van het Tiananmen-plein

Hoewel de gebeurtenissen van 1989 nu de wereldwijde dekking van het Tiananmen-plein domineren, is de site al lang een belangrijk kruispunt in de stad Beijing. Het werd genoemd naar de nabijgelegen Tiananmen, of "Poort van Hemelse Vrede", en markeert de ingang naar de zogenaamde Verboden Stad. De locatie kreeg meer betekenis toen China verschoof van een door keizer geleide politieke cultuur naar een cultuur die werd bestuurd door de Communistische Partij.

De Qing-dynastie was de laatste dynastieke macht om China te regeren. Het regeerde het land vanaf het midden van de jaren 1600 tot 1912.

De Xinhai-revolutie van 1911-1912 resulteerde in het omverwerpen van de Qings en leidde tot de oprichting van de Republiek China. De vroege jaren van de Republiek werden echter gekenmerkt door politieke onrust en het land viel onder Japans bestuur tijdens de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog.

Tijdens de Japanse bezetting werden ongeveer 20 miljoen Chinezen gedood.

nationale Dag

Terwijl Japan in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog vervaagde, ging China een periode van burgeroorlog in. Aan het einde van de burgeroorlog, in 1949, had de Communistische Partij de controle over het grootste deel van het Chinese vasteland verworven. Ze richtten de Volksrepubliek China op onder leiding van voorzitter Mao Zedong.

Een viering ter ere van de gelegenheid werd gehouden op 1 oktober 1949 op het Tiananmen-plein. Meer dan een miljoen Chinezen waren aanwezig. Deze viering stond bekend als Nationale Dag en wordt nog steeds jaarlijks op die datum gehouden, met de grootste evenementen op het plein.

Mao Zedong, beschouwd als de grondlegger van de Volksrepubliek China, is begraven op het Tiananmen-plein, in een mausoleum op het plein.

Censuur op het Tiananmen-plein

Vandaag blijven de protesten en het bloedbad op het Tiananmen-plein op 4 en 5 juni wereldwijd resoneren. In 1999 werd het U.S. National Security Archive uitgebracht Tiananmen Square, 1989: The Declassified History. Het document bevat bestanden van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken met betrekking tot de protesten en het daaropvolgende militaire optreden.

Pas in 2019 werd Yu Dongyue, een journalist gearresteerd voor het gooien van verf naar een portret van Mao Zedong op het Tiananmen-plein tijdens de protesten, vrijgelaten uit de gevangenis.

Op de 20e verjaardag van het bloedbad verbood de Chinese overheid journalisten het Tiananmen-plein te betreden en blokkeerde ze de toegang tot buitenlandse nieuwssites en sociale media. Toch woonden duizenden een herdenkingswake bij ter ere van de verjaardag in Hong Kong. Vooruitlopend op het 30-jarig bestaan ​​van het evenement, in 2019, publiceerde het in New York gevestigde Human Rights Watch een rapport met informatie over gerapporteerde arrestaties in China van degenen die verband houden met de protesten.

De evenementen in 1989 op het Tiananmen-plein zijn ook sterk gecensureerd op het strak gecontroleerde internet van China. Volgens een onderzoek dat in 2019 werd gepubliceerd door de Universiteit van Toronto en de Universiteit van Hong Kong, waren meer dan 3.200 woorden die verwijzen naar het bloedbad gecensureerd.

bronnen

Tiananmen-plein. Beijing-Visitor.com.
Tiananmen-plein, 1989. Ministerie van Buitenlandse Zaken: kantoor van de historicus.
Mensenrechtenactivisme in China na de Tiananmen, Human Rights Watch
Tijdlijn: Tiananmen-protesten. BBC.com.
Tiananmen-plein Snelle feiten. CNN.com.